روزنامه ابتکار
1396/10/25
«ابتکار» در گفت‌و‌گو با اهالی سینما پشت پرده‌های تولید و فروش فیلم ها را بررسی می کند
پدر خوانده های سینمایی فراتر از مافیافاطمه رنج‌اندیش
آیا در سینمای ایران مافیا وجود دارد؟ این سوالی است که همواره در برهه‌های مختلف سر زبان‌ها می‌افتد و از اهالی این حوزه پرسیده میشود که به قول معروف هر کسی از زعم خود به آن پاسخ می‌دهد. در روزهای اخیر الهه حصاری بازیگر سینما و تلویزیون مهمان برنامه «دورهمی» بود. مهران مدیری در بخشی از گفت‌و‌گو به این موضوع می‌پردازد و بلافاصله بعد از خنده خانم بازیگر می‌گوید: «چه سوالیه آخه!» الهه حصاری در ادامه پاسخ می‌دهد: «نمی‌توان گفت مافیا، بعضی افراد از همکاری با هم راضی هستند و ترجیح می‌دهند در پروژه‌های مختلف با گروه خودشان کار کنند.»
در نمونه‌ای دیگر از این ماجرا می‌توان به برنامه «چشم شب روشن» با اجرای اکبر نبوی در تابستان سال 96 اشاره کرد که مصطفی شایسته مدیر خانه سینما مهمان برنامه، مافیا در سینما را زیر سوال می‌برد و در واکنش به کسانی که پیش‌تر در این باره اظهار نظر کرده بودند، می‌گوید: «به نظر من برخی از افرادی که به مافیا اشاره می‌کنند نمی‌دانند مافیا چیست و قانونمندی مافیا را به وجود می‌آورد. چراکه با توجه به آمار و ارقام و روابطی که در سینمای ایران موجود است، دفاتر پخش که کانون پخش دارند و تهیه‌کنندگان که در شورای عالی تهیه‌کنندگان هستند، مافیایی وجود ندارد. در واقع کسانی که در این عرصه با مشکل روبه‌رو می‌شوند، لب به اعتراض می‌گشایند.» آنچه مسلم است افراد زیادی در بخش‌های مختلف سینما در این مورد اظهار نظر نمی‌کنند و معمولا در مواجه با این سوال به پاسخ‌هایی موجز و کوتاه بسنده می‌کنند. این در حالی است که نمی‌توان چنین پدیده‌ای را در یک‌سره رد کرد. اعمال نفوذ مافیا در انتخاب عوامل فیلم تنها یکی از زمینه‌های تاثیرگذار در تولیدات سینمایی است. تاثیر حضور این افراد یا گروه‌ها در مواردی نظیر سرمایه‌گذاری فیلم، تبلیغات، فروش گیشه و ... از دیگر مواردی است که به بررسی‌های دقیق و اظهار نظر کارشناسان و فعالان سینما نیاز دارد.
بهترین فیلمنامه هم بدون رابطه ساخته نمی‌شود
سامان سالور کارگردان فیلم «چند کیلو خرما برای مراسم تدفین» درباره وجود مافیا در سینمای ایران توضیح می‌دهد: « مافیا به معنای روابط پیچیده و غیر افلاطونی پشت پرده در هر سیستم و کاری وجود دارد. بسیاری از روابط جای ضابطه‌ها را در سینمای ایران می‌گیرد. اتفاقاتی که از ب بسم‌الله تا نون پایان موجب بروز چنین جریان‌هایی میشود. اگرچه نمی‌خواهم این موضوع را پیچیده کنم اما مافیا به وسیله افرادی که در خانواده سینما اتفاقا زیرذربین هستند و بسیاری مایلند با آنها کار کنند، شکل می‌گیرد. همچنین دفاتر سینمایی که در زمینه تولید، انتخاب بازیگر، تبلیغات، فروش و به طور کلی به سرانجام رساندن فیلم‌ها تاثیر گذار هستند. اساسا سینمای ایران و بسیاری از مناسبات در چنین سیستمی هدایت و کنترل میشود. اگر بخواهیم به معنای واقعی مستقل باشیم و جریان آب را خلاف جهت شنا کنیم تا به کسی باج ندهیم، قطعا دچار مشکل می‌شویم. تا جایی که فیلم در پخش و اکران نابود خواهد شد. در این روند نمایش فیلم بیش‌تر از سه یا چهار هفته ادامه ندارد و خیلی زود سینمادارها با قدرتشان فیلم را برمی‌دارند. ضمن اینکه هزینه‌ای که برای دی‌وی‌دی فیلم در رسانه‌های تصویری پرداخت شود را پرداخت نکرده یا به حداقل می‌رسانند. از سویی دیگر منتقدان و اهالی رسانه‌ای فیلم را تحویل نمی‌گیرند. تمام این موارد تحت تاثیر روابط پشت صحنه که بعضا سلامت نیستند، رخ می‌دهد. البته این جریان نه تنها در سینما که دراقتصاد ، ورزش و نظام بانکی کشور نیز وجود دارد. این مافیا در حوزه‌های دیگر به مراتب عظیم‌تر و هولناک‌تر هستند اما خیلی رسانه‌ای نمی‌شود. سینما به دلیل جذابیتی که در ذاتش دارد، دنبال میشود و مورد توجه قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم خودمان را به آن راه بزنیم و بگوییم که سینمای ایران بسیار ضابطه‌مند است، خیال خام و ساده انگارانه‌ای داریم. اصلا بعید می‌دانم کسی چنین اظهار نظری بکند. شما اگر بهترین فیلمنامه عالم را هم داشته باشید و اهل این روابط نباشید، اصلا فیلمتان ساخته نمی‌شود که بخواهد موفق شود.» این کارگردان در ادامه بیان می‌کند: «می‌توان گفت چنین جریان‌هایی بخشی از قواعد نانوشته و پشت پرده است که برای موفقیت باید از آنها پیروی کنید. در نظامی که قانون و کیفیت حرف اول را می‌زند، شایسته سالاری استوار میشود اما این روند مدت‌هاست در حوزه‌های مختلف هنر هفتم و سینما از بین رفته است. این مسئله به خودی خود نشان می‌دهد که باید قوانین نادرست سینما را بلد باشیم.»
سالور درباره علت واکنش‌های اعتراضی بازیگران به نسبت سایر اهالی سینما عنوان می‌کند: «به نظرم در حوزه بازیگری رقابت بیشتری وجود دارد در حالی پشت صحنه سینما راحت‌تر با این جریان‌ها کنار می‌آیند. ضمن اینکه بازیگری چندان فرمول، قواعد و ضابطه مشخصی ندارد و همچنین بیش‌تر مورد توجه عموم قرار می‌گیرد. و گرنه به ضرس قاطع می‌گویم 98 کسانی که مافیا در سینما را رد کردند با این قواعد نانوشته کار کردند و احتمالا موفق هستند. لابد آنها توانسته‌اند لابی‌های مختلف و زمان پخش مناسب داشته باشند تا فیلم‌هایشان دیده شوند. در پخش فیلم آخرم «تمشک» کار به جایی رسید که گفتم واژه مافیا برای اتفاقی که در پخش می‌افتد، کم است. با کوچک‌ترین اعتراض دو سالن بزرگ سینما فروش پنج‌شنبه و جمعه فیلم را صفر اعلام کردند. جالب است که در همان روزها حداقل 50 تا 100 نفر از آشنایانمان در آن سالن‌ها فیلم را دیدند، مثل مدرس گفتم حداقل یک رای که خودمان دادیم را حساب کنید! به هر حال اتفاقات این چنینی رخ می‌دهد و پول‌های بادآورده و بی‌حساب رد و بدل میشود. با این همه استفاده از واژه مافیا حساسیت برانگیز است وگرنه هیچکدام از اهالی سینما منکر آن نیستند و اگر منکر شود احتمالا جزئی از بدنه این جریان است.»
می‌خواهند بارشان زودتر به مقصد برسد
سید جمال ساداتیان تهیه‌کننده با سابقه سینمای ایران درباره واکنش‌های برخی از افراد به وجود مافیا در سینما می‌گوید: «هر جا رابطه عرضه و تقاضا بهم بخورد، انحصار به وجود می‌آید. در سینما نیز مافیا بیش‌تر در حوزه فروش فیلم مطرح میشود. به دلیل اینکه در سینمای ایران هیچ تناسبی میان تولید و سالن‌های نمایش وجود ندارد. بالطبع جریاناتی شکل می‌گیرد که همه سعی دارد زودتر بارشان را به مقصد برسانند. همین امر موجب میشود در حق دیگران اجحاف شود. از آنجایی خصوصی سخت و نیازمند هزینه‌های گزاف است این سوال مطرح میشود که چرا کسانی که کیفیت فیلمشان پایین‌تر هم هست، موفق می‌شوند و ما نمی‌توانند. همچنین در حوزه بازیگر گفته میشود که چرا عده‌ای زیادتر بازی می‌کنند. به دلیل اینکه پول‌هایی که از بیرون وارد سینما میشود، افرادی را به پشتوانه سرمایه وارد می‌کند. در این میان بازیگران حرفه‌ای با وجود تحصیلات آکادمی و تجربه سالیان سال از بازی محروم می‌شوند و کسانی که سرمایه دارند، در سینما پرکار می‌شوند. عموما شرایط موجود این حواشی را ایجاد می‌کند.»
سایر اخبار این روزنامه
سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری مطرح کرد
هویت‌ومیزان بازداشت‌ها و افراد خودکشی کننده در حوادث اخیر
واکنش تند رئیس جمهوری درباره توهین به ملت
هرکس حرف بزند یا خس‌و‌خاشاک است، یا گوساله یا آشغال؛ چرا توهین می‌کنید؟
محمد علی نجفی از تخلفات مالی و انتخاباتی شهرداری تهران در دوره قالیباف پرده برداشت
محمدصادق جنان صفت
اعتراض های نخستین و گره خورده به زلف رانت
خبر خوب و بد وجود دارد؟
تلخ و شیرین اخبار
«ابتکار» در گفت‌و‌گو با اهالی سینما پشت پرده‌های تولید و فروش فیلم ها را بررسی می کند
کویرگردی در ایران به آخر راه رسیده است؟
کویر سوزی
«ابتکار» از خواست نمایندگان برای روشن‌شدن ماجرای فوت‌شدگان بازداشتی اخیر گزارش می‌دهد
حیدرالعبادی یا نور المالکی ؛ کدام یک پیروز پارلمان عراق می شوند؟
مچ اندازی انتخاباتی دو نخست وزیر
نفتکش ایرانی «سانچی» پس از 9 روز سوختن در آتش به همراه خدمه‌اش غرق شد
دریایی ها به آسمان رفتند
هاشمی شاهرودی:
مجبور شدم به آلمان بروم
ضمن دستور برای پیگیری وضعیت نفتکش ایرانی ارائه شد
تحلیل و راهکارهای «لاریجانی» درباره حوادث ۲۰ روز گذشته کشور
